Samen sterk
VETERANENBELEID UITGELEGD
Alle informatie voor veteranen met PTSS gebundeld op één site. Hier maken we samen één vuist. Dat heeft veel nieuwe informatie opgeleverd, onthullingen en nieuwe inzichten. Maar we zijn er nog niet. Sluit je aan bij het collectief. Alleen zo krijgen veteranen met PTSS de erkenning en schadevergoeding die ze verdienen.
Een initiatief van Stichting MOS.
Veteranenombudsman roept op tot herwaardering en ondersteuning
Over de vergeten rol van ex-partners van veteranen met PTSS
In december 2016 sprak de Veteranenombudsman met drie ex-partners van veteranen die lijden aan posttraumatische stressstoornis (PTSS). Wat naar voren kwam tijdens dit gesprek, was een schrijnende kwestie die vaak buiten beeld blijft: de onvermoeibare inzet van ex-partners die jarenlang hun veteraan met PTSS ondersteunden, maar die vervolgens, na de echtscheiding, geconfronteerd werden met schulden en soms zelfs ernstige gezondheidsproblemen als gevolg van de enorme spanningen in hun relatie. De Veteranenombudsman besloot het signaal op te pakken en een onderzoek in te stellen naar de verwaarlozing van de rol van ex-partners in het zorgsysteem voor veteranen. Dit artikel belicht de problemen die deze ex-partners ervaren, de tekortkomingen in het huidige zorgsysteem en de oproep aan de overheid voor een structurele oplossing.
De onzichtbare strijd van ex-partners van veteranen met PTSS
Posttraumatische stressstoornis (PTSS) is een ingrijpende psychische aandoening die vaak voorkomt bij mensen die traumatische ervaringen hebben doorgemaakt, zoals bij veel veteranen die op missie zijn geweest in oorlogsgebieden. PTSS kan een aanzienlijke invloed hebben op het dagelijks functioneren, en het is geen geheim dat het niet alleen de veteraan zelf treft, maar ook hun naasten, waaronder de partner en kinderen. De ex-partners met wie de Veteranenombudsman in december 2016 sprak, benadrukten de enorme persoonlijke en emotionele kosten die zij hebben gedragen in hun rol als ondersteunende partners.
Tijdens de jarenlange relatie, waarin zij hun partner met PTSS steunden, moesten zij zichzelf vaak wegcijferen. Het leven met iemand die PTSS heeft, gaat gepaard met grote spanningen, onzekerheden en moeilijke emotionele momenten. Ex-partners stonden niet alleen in de zorg voor hun partner, maar vaak ook in de zorg voor het gezin. Ze draaiden het huishouden, zorgden voor de kinderen en probeerden een stabiel leven op te bouwen, ondanks de ontwrichtende effecten van PTSS op hun partner.
De ondersteuning die deze ex-partners boden, werd echter niet altijd erkend, zowel binnen het gezin als door de overheid. En nadat de veteranen hun financiële compensatie van Defensie ontvingen voor de opgelopen letsels, vroeg hun partner vaak de echtscheiding aan, waardoor de ex-partners achterbleven met de emotionele en financiële gevolgen van de situatie.
De gevolgen voor ex-partners na de echtscheiding
De verhalen van de ex-partners die de Veteranenombudsman sprak, maken pijnlijk duidelijk dat, hoewel de veteranen zelf financiële compensatie kregen voor hun letsels, de ex-partners vaak niet alleen emotioneel gebroken achterbleven, maar ook financieel in de problemen kwamen. Veel ex-partners kregen te maken met schulden, omdat zij jarenlang verantwoordelijk waren voor het gezin en de financiën, vaak ten koste van hun eigen welzijn.
Daarnaast kwamen sommige ex-partners zelf in psychische of fysieke gezondheidsproblemen terecht door de langdurige en zware belasting van hun relatie met een veteraan met PTSS. De spanningen, de constante onzekerheid en het gebrek aan steun van buitenaf hadden verwoestende gevolgen voor hun eigen leven. Dit aspect van de gevolgen van PTSS wordt vaak over het hoofd gezien. Terwijl de veteranen zelf in aanmerking komen voor zorg en ondersteuning, blijven de ex-partners vaak achter in de kou, zonder enige structurele erkenning voor hun cruciale rol in het leven van de veteraan en het gezin.
De Veteranenwet en de uitsluiting van ex-partners
In Nederland is er met de Veteranenwet een raamwerk gecreëerd om veteranen die in dienst van de staat psychisch of fysiek letsel hebben opgelopen, te ondersteunen. De wet voorziet in een breed scala aan zorg en compensatie, variërend van medische zorg tot financiële vergoedingen. De veteranen zelf kunnen hier terecht voor hulp en begeleiding, wat hun rehabilitatieproces na een missie vergemakkelijkt.
Echter, een cruciaal aspect van deze wet wordt gemist: de ex-partners van veteranen worden uitgesloten van de regelingen die onder de Veteranenwet vallen. Dit is een problematische lacune. Hoewel de ex-partners vaak jarenlang een steunpilaar waren voor hun partner en het gezin, krijgen zij geen erkenning voor hun rol, noch hebben zij recht op de zorg en ondersteuning die veteranen wel ontvangen. In plaats van structurele zorg en erkenning, kunnen ex-partners soms in specifieke gevallen rekenen op een eenmalige of ad-hoc handreiking van Defensie of het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP), maar deze geboden steun is meestal tijdelijk en vaak onvoldoende.
Deze situatie roept de vraag op waarom ex-partners niet in aanmerking komen voor dezelfde zorgstructuren die voor veteranen zijn opgezet. De mentale en fysieke gezondheid van ex-partners is vaak zwaar aangetast door de langdurige spanningen die gepaard gaan met het leven met iemand met PTSS, en hun bijdrage wordt niet erkend in het huidige zorgsysteem.
De oproep voor een structurele oplossing
De gesprekken die de Veteranenombudsman in 2016 voerde, tonen aan dat er een dringende behoefte is aan een structurele oplossing voor de problemen van ex-partners van veteranen met PTSS. De huidige situatie biedt geen passende compensatie voor hun inzet, noch voorziet het in de zorg die zij nodig hebben om de gevolgen van hun ervaringen te verwerken. Terwijl de veteranen zelf ondersteund worden door de Veteranenwet, worden ex-partners buitengesloten van de voorzieningen die hen zouden kunnen helpen om hun eigen leven na de echtscheiding en de jaren van zorg te herstellen.
Er is dan ook een groeiende oproep voor beleidsverandering. Veel ex-partners pleiten voor erkenning van hun rol en zouden graag zien dat er een structurele oplossing komt die hen dezelfde zorg en ondersteuning biedt als veteranen. De Veteranenombudsman neemt dit signaal serieus en is een onderzoek gestart om te kijken hoe de wetgeving en het zorgsysteem verbeterd kunnen worden om ook ex-partners van veteranen met PTSS beter te ondersteunen.
Conclusie
De rol van ex-partners van veteranen met PTSS is jarenlang onderschat en verwaarloosd. Terwijl veteranen terecht zorg en erkenning krijgen voor de psychische en fysieke gevolgen van hun dienst, blijven de ex-partners vaak zonder structurele steun, ondanks de cruciale bijdrage die zij hebben geleverd in het leven van de veteraan en het gezin. Het is hoog tijd dat er een verandering komt in de wetgeving, zodat ook ex-partners recht krijgen op de zorg en ondersteuning die zij verdienen. De oproep voor een structurele oplossing is dan ook een belangrijke stap in het erkennen van de vaak vergeten slachtoffers van PTSS: de ex-partners die jarenlang in de schaduw van hun partner stonden en het gezin draaiende hielden onder extreme omstandigheden.